Hồi bé ai cũng đã từng chơi game, các trò game 2D bằng máy chơi game 4 nút đã làm mê mẩn rất nhiều thế hệ học sinh Việt Nam những năm 2000. (Xem thêm: Top các Game nổi tiếng hiện nay.) Chắc hẳn khi chơi game đó, không ít các bạn đã từng ao ước một ngày nào đó mình có thể làm ra một game hay như thế. Vì lúc đó điều kiện học hành, lập trình game ở Việt Nam rất hạn chế nên nhiều người nghĩ rằng việc học lập trình game là không thể, có lẽ nó chỉ dành cho những người có tài năng xuất chúng cỡ Bill Gates hoặc ít ra cũng phải cỡ công ty Nintendo, Konami,… Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của internet đã tạo ra môi trường học tập tuyệt vời hơn bao giờ hết. Mọi người có thể học tập nhiều thứ từ các trang web kể cả học trở thành lập trình viên để thiết kế game, thiết kế website, thiết kế ứng dụng máy tính…
Tìm hiểu về nghề lập trình viên
Khái niệm nghề lập trình viên
Trước khi đi vào tìm hiểu học lập trình game, thiết kế game chúng ta cần thống nhất với nhau về khái niệm của nghề lập trình viên. Lập trình viên là người có khả năng thiết kế, xây dựng, bảo trì, sửa chữa các phần mềm từ máy tính, app di động, database, game,… Công việc của họ là tạo ra những chương trình mới để phục vụ mục đích yêu cầu của khách hàng, đồng thời kiểm tra lỗi, sửa lỗi đó hoặc nâng cấp phần mềm để cải thiện hiệu suất làm việc thông qua sự hỗ trợ của các phần mềm lập trình, các công cụ phổ biến như Visual Studio của Microsoft (tham khảo thêm về phần mềm lập trình của Microsoft tại Bugnetproject.com), Android Studio (chuyên sử dụng để lập trình app di động trên Android), Netbean (sử dụng cho ngôn ngữ PHP),… Tùy vào mục đích là lập trình viên sẽ chọn các công cụ phù hợp nhất.
Nghề lập trình viên là làm những gì?
Hiện nay, với mức độ hot của nghề lập trình, rất nhiều người theo học và cũng có rất nhiều hướng đi khác nhau, đa phần đều lựa chọn học lập trình website, tuy nhiên nhiều người chỉ vừa mới học cơ bản đã ra kinh doanh, cung cấp các dịch vụ thiết kế website giá rẻ nhưng không chất lượng, chỉ dành cho những ai đang cần web đơn giản. Ngoài ra, cũng có nhiều người theo các hướng khác như lập trình game hay lập trinh hệ thống, dù là theo hướng nào thì lập trình vẫn là một nghề hot mà bạn có thể theo đuổi lâu dài.
Lập trình web
Đây là công việc thường thấy khi ra trường của những lập trình viên, ở đây là lập trình viên website. Công việc của họ là nhận toàn bộ dữ liệu tức giao diện tĩnh của bộ phần thiết kế, sau đó chuyển thành một hệ thống website hoàn chỉnh. Trong đó, người dùng có thể tương tác với cơ sở dữ liệu. Để làm việc này họ sẽ sử dụng các ngôn ngữ lập trình web để biến trang giao diện tĩnh thành hệ thống các trang web động, có tổ chức cơ sở dữ liệu, có thể sửa, thêm, bớt nội dung trên trang giao diện, cũng như tương tác tốt với người dùng. Bạn hãy để ý những trang web bạn truy cập vào, khi bạn click vào một link nào đó nó sẽ hiện ra trang tiếp theo, hoặc khi bạn tìm kiếm trên trang web nó sẽ trả kết quả về cho bạn. Đó chính là tương tác giữa người dùng với cơ sở dữ liệu website, tất cả hoạt động được là nhờ lập trình viên website. Việc học để làm web không quá khó, chỉ cần khoảng 6 tháng đến một năm là bạn có thể làm web thuần thục.
Tuy nhiên để để có thể làm một website mà khách hàng có thể kiếm lợi nhuận trên đó thì khác, Các lập trình viên còn phải viết tới khái nịm chuản SEO. Đây là một cách lập trình giúp tối ưu trang web và giúp website dễ dàng lên top 1 của Google. Công việc này cần nhiều kinh nghiệm thực tế và làm trải nghiệm nhiều. Các bạn có thể vào: https://mona.media/dich-vu-seo-tong-the-uy-tin-tai-hcm/ để tìm hiểu thêm về vấn đề SEO, SEO là gì? Tại sao chúng ta cần SEO?
Lập trình mobile
Lập trình mobile (lập trình ứng dụng cho các thiết bị di động), hiểu một cách đơn giản nó chính là viết ra các ứng dụng cho các thiết bị di động. Lập trình viên thường dùng các ngôn ngữ lập trình như Java, C, C++, Python để biết, xây dựng các ứng dụng hữu ích cho các thiết bị di động như điện thoại, máy tính bảng. Trong khoảng 5 năm trở lại đây, điện thoại di động đã trở nên rất phổ biến và trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày. Với các phân khúc giá khác nhau, nên ai cũng có thể sở hữu chiếc smartphone dễ dàng. Nhu cầu sử dụng smartphone, máy tính bảng tăng cao kéo theo nhiều việc làm cho lập trình viên mobile.
Lập trình hệ thống
Đây là công việc nghiêng về phục vụ cho các thiết bị phần cứng máy tính. Nếu như lập trình ứng dụng là viết những phần mềm phục vụ cho người dùng (ở đây có thể là máy tính, điện thoại, máy tính bảng), thì lập trình hệ thống chính là công việc thiết kế những phần mềm cho hệ thống phần cứng máy tính. Để làm được lập trình hệ thống yêu cầu lập trình viên phải có kiến thức sâu sắc về phần cứng máy tính.
Lập trình game
Như tên gọi của nó, lập trình game đơn giản là xây dựng, thiết kế, phát triển game phục vụ người chơi. Công việc cụ thể của lập trình game là lên ý tưởng, phát triển ý tưởng, quản lý dự án, xây dựng kịch bản trò chơi, màn chơi,.. Sau đó là lập trình rồi vẽ đồ họa của game, chơi thử tìm lỗi, sửa lỗi game và cuối cùng là tung ra cộng đồng. Nghề này phù hợp với những bạn yêu thích chơi game, đam mê công nghệ và sáng tạo.
Thu nhập của lập trình viên ra sao
Tùy thuộc vào từng chuyên ngành cụ thể mà lập trình viên có mức thu nhập khác nhau. Đối với những sinh viên mới ra trường có thể dễ dàng kiếm việc làm với mức lương từ 200 đên 300 USD một tháng. Nếu bạn có tay nghề cứng, thì lương dao động từ 500 đến 1.000 USD. Ngoài ra, nếu bạn không thích gò bó, làm việc trong công ty thì có thể tự tay thiết kế, lập trình game, ứng dụng rồi gửi lên CH Play, Appstore để kiếm tiền từ quảng cáo. Nếu ứng dụng, game của bạn thu hút được nhiều lượt tải thì có thể kiếm được hàng ngàn đô một cách dễ dàng. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể chọn hình thức làm freelancer, bạn có thể đăng dịch vụ của bản thân lên các trang freelancer, tự mình ra giá, cách làm này cũng có thể kiếm khá nhiều tiền so với đi làm tại các công ty.
Các ngôn ngữ lập trình phổ biến cho người tự học lập trình lập trình game
Ngôn ngữ lập trình Python
Đây là ngôn ngữ lập trình rất nổi tiếng trên thế giới, được giới thiệu vào những năm 80 của thế kỷ trước. Ngôn ngữ lập trình Python là ngôn ngữ lập trình đa mục đích, nó được hàng ngàn người sử dụng để kiểm tra thử vi mạch của Intel, sử dụng trong ứng dụng của trang web Instagram, ngoài ra còn dùng để xây dựng các video game với thư viện Pygame. Cú pháp ngôn ngữ lập trình Python rất dễ đọc, hiểu vì tính đơn giản rõ ràng, ngoài ra Python còn có cộng đồng sử dụng rất đông. Thư viện Python rất phong phú và đa dạng giúp mọi người mới học lập trình có thể dễ dàng tìm hiểu, học tập.
Ngôn ngữ lập trình C
Được phát triển bởi Dennis Ritchie từ đầu những năm 70 của thế kỷ 20, ngôn ngữ lập trình C là ngôn ngữ mệnh lệnh dùng cho hệ điều Unix. Từ đó đến nay, ngôn ngữ này đã lan rộng ra nhiều hệ hành khác và dần dần trở thành một ngôn ngữ lập trình phổ biến trên toàn thế giới. Người ta thường sử dụng ngôn ngữ lập trình C để viết những phần mềm hệ thống, thỉnh thoảng nó cũng được dùng để viết cho các ứng dụng.
Ngôn ngữ lập trình C++
C++ được ra mắt lần đầu vào năm 1983 bởi Bjarne Stroustrup, nó được phát triển trên nền tảng ngôn ngữ lập trình C. Vì được phát triển từ C nên ngôn ngữ lập trình C++ kế thừa toàn bộ thuộc tính của C, đồng thời nó cũng nâng cấp và bổ sung nhiều chức năng mới so với ngôn ngữ lập trình C. C++ là ngôn ngữ lập trình phổ biến, mãnh mẽ có kiểu dữ liệu tỉnh, nó hỗ trợ các phương pháp lập trình thủ tục, module, và cả hướng đối tượng. Tại Việt Nam ta thì C++ được giảng dạy khá nhiều tại các trường đại học, cao đẳng, khi học xong C++ có thể dùng nó làm nền tảng để nghiên cứu kỹ thuật lập trình, lập trình hướng đối tượng và cấu trúc dữ liệu.
Ngôn ngữ lập trình Java
Ngôn ngữ lập trình java là ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng dựa trên các lớp. Ngôn ngữ lập trình Java có khả năng làm việc trong hầu hết các nền tảng mà không cần phải biên dịch lại. Ngôn ngữ lập trình Java vay mượn cú pháp từ ngôn ngữ lập trình C và C++, nhưng nó cú cú pháp đơn giản hơn và ít tính năng xử lý cấp thấp. Vì thế viết chương trình chạy bằng ngôn ngữ lập trình Java dễ hơn, đỡ tốn công sửa chữa.
Bắt đầu tự học lập trình game như thế nào
Mona Software có lời khuyên cho bạn là làm từng phần nhỏ trước khi nghĩ đến việc làm một game hoàn chỉnh. Bạn đang có một ý tưởng trong đầu về một game đánh nhau hoành tránh, nhưng từ ý tưởng để biến nó thành hiện thực là vô cùng khó khăn. Với những người chưa từng biết gì về lập trình game thì việc tạo một nhân vật có khả năng tự di chuyển cũng đã là một thách thức lớn, nếu không khéo có thể họ sẽ phải nản lòng và không muốn học lập trình game nữa. Do đó, bạn không nên gấp gáp trong việc học lập trình game, hãy bắt đầu bằng những trò đơn giản nhất như chỉ chuyển khối hình vuông qua lại trên màn hình chẳng hạn…
Tìm hiểu thêm về dịch vụ thiết kế website giá rẻ: https://mona.media/dich-vu-thiet-ke-website-gia-re/
Kinh nghiệm cho thấy bạn không thể ngay lập tức làm tất cả các chức năng của một trò game được, bạn cần phải bước đi từng bước nhỏ ở những thời điểm khác nhau. Bạn hãy chia nhỏ trò game của bạn thành các khâu khác nhau, mỗi khâu khác nhau bạn lại chia nhỏ vấn đề, khi giải quyết chức năng này xong thì đến chức năng khác, cuối cùng rồi bạn sẽ làm tốt được. Tóm lại việc học trình game đòi hòi quá trình làm việc lâu dài, từ từ bạn sẽ quen dần rồi có thể hoàn thiện kỹ năng của mình hơn trong việc học lập trình game.
Quy trình lập trình game cho người mới
Lên ý tưởng cho game cần làm
Đó là điều đầu tiên cần phải có của một lập trình viên chuyên làm game. Trước khi bắt tay vào làm một game nào đó, bạn cũng cần phải lên ý tưởng cho game đó. Bạn phải định hình game mình sẽ làm là game gì, có những nhân vật nào, bối cảnh ra sao, màu sắc thiết kế là gì, rồi game đó nhân vật sẽ hành động như thế nào,… tất cả những thứ đó đều phải được lên kế hoạch trong đầu. Thậm chí tỉ mỉ hơn, bạn cần phải viết ra giấy, càng chi tiết thì khả năng thành công trò game đầu tiên của bạn càng cao. Tốt nhất bạn nên tham khảo những game nổi tiếng khác, từ đó có cái nhìn mới mẻ sáng tạo hơn. Thực tế cho thấy, các game trên thị trường đều na ná giống nhau từ hình dáng, điệu bộ, hoạt động, bối cảnh của nhân vật,… nên bạn có thể dựa vào đó mà xây dựng ý tưởng game cho mình.
Thực hiện ý tưởng
Sau khi đã có ý tưởng game rõ ràng, bạn sẽ bắt tay vào làm trò game đầu tiên. Ở đây sẽ có hai sự lựa chọn dành cho bạn, một là bạn làm tất cả, tự mình lập trình từ đầu đến cuối; hai là bạn sử dụng game engine hoặc game buider để làm trò game của mình.
Trong đó game engine là tập hợp các code, nó có thể xử lý các tổ cơ bản của một trò game. Những yếu tố đó chính là graphics rendering, phát hiện xử lý va chạm, xử lý tín hiệu bàn phím, nút bấm, các chuyển động, menu, điểm… Sử dụng game engine sẽ giúp bạn tiết kiệm được nhiều thời gian và sức lực để làm game
Việc sử dụng game builders để làm game thì đơn giản hơn rất nhiều, bạn chỉ cần cung cấp một số graphics, vài dòng lệnh đơn giản, click chọn vài checkboxes, thực hiên vài thay đổi trong cài đặt như hành vi, màu sắc, hình dáng, rồi cuối cùng click nút build là xong. bạn đã có một trò game hoàn chỉnh.
Cả hai cách làm game ở trên đều sử dụng công cụ hỗ trợ, nếu bạn có đam mê thì nên tự mình lập trình từ đầu đến cuối. Như vậy thì tay nghề mới lên được. Để bắt đầu thì bạn nên tham khảo các khóa học dạy lập trình game miễn phí trên mạng internet.
3 trang web học lập trình game miễn phí
Trang web dạy học lập trình game Lazy Foo
Đây là trang web dạy học lập trình game xuất hiện khá sớm, ở đây có nguồn tài nguyên phong phú giúp ích rất nhiều trong việc học lập trình game của bạn. Tác giả trang web đã viết nhiều bài hướng dẫn trên cả hai thư viện đồ họa đa nển tảng là OpenGL và SDL. Ngôn ngữ lập trình chính được sử dụng cho cả hai thư viện này chính là ngôn ngữ lập trình C++. Nếu bạn chưa có nên tảng gì cả thì nên học theo thứ tự từ dễ đến khó, từ các bài giới thiệu tổng quát, rồi đến các bài học SDL, sau cùng là đến OpenGL. Tuy trang web chỉ có một admin điều hành nhưng chất lượng bài giảng khá tốt và đặc biệt hoàn toàn miễn phí, với các kỹ thuật xây dựng và xử lý đồ họa 2D và 3D được diễn giải rất dễ hiểu. Tất nhiên là bạn có thể bắt đầu học lập trình game ở đây.
Trang web dạy học lập trình game Gamedev.net
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu tìm hiểu về học lập trình game mà lại bỏ qua trang Gamedev.net. Được xem là một cộng đồng trực tuyến của những nhà lập trình game từ khắp nơi trên thế giới. Ở đây có tất cả các thành phần, từ kẻ mới vào nghề học việc cho tới những tay gạo cội, lão làng trong ngành lập trình game. Với tuổi đời trên 15 năm, Gamedev.net vẫn đang thể hiện sức ảnh hưởng ngày càng lớn mạnh của mình trong cộng đồng phát triển game.
Tại trang web Gamedev.net, bạn sẽ được học rất nhiều bài viết dành cho người mới, có diễn đàn chuyên thảo luận về các công việc, các vấn đề phát sinh trong quá trình lập trình game, bạn nên tham quan diễn đàn của họ để nắm thêm kiến thức. Ở đây có hàng chục câu hỏi khác nhau về các chủ đề học lập trình game cho người mới, tư vấn pháp lý, tổ chức workshop, kế hoạch kinh doanh…nếu bạn không biết về vấn đề gì có thể tham khảo thêm tại đây, hoặc đặt ra các câu hỏi để được trợ giúp.
Trang web dạy học lập trình game – Game Development @ Tuts+
Tại trang web này có hàng trăm bài viết về phát triển game, với nhiều chủ đề khác nhau. Từ việc lên kế hoạch bắt đầu một dự án mới, tổ chức, viết code game cho đến khi hoàn thành trò game trước khi đến dự án tiếp theo. Các bài viết được viết ở đây rất rõ ràng, chi tiết giúp người học có thể dễ dàng học lập trình game và thực hành ngay, vì các bài viết được thiết kế dưới dạng một danh sách liên kết theo thứ tự với nhau. Tuy là lập trình game chỉ là một phần trong những lĩnh vực mà họ giảng dạy, nhưng nói chung kiến thức và tài nguyên ở Tuts+ là rất tuyệt vời.
Về mặt bản chất mà nói thì các bài viết được giảng dạy trên các trang web dạy lập trình game miễn phí ở trên nói về các engine. Những kiến thức bạn được học như làm thế nào đề phần mềm đồ họa vẽ lên màn hình, làm sao nhận được tín hiệu đầu vào từ chuột, phím từ đó xử lý các network packet,.. đó chính là các engine. Nếu bạn có dư sức thì hoàn toàn có thể học hết những kiến thức trên để trở thành một nhà phát triển engine thực thụ. Còn không thì bạn chỉ nên tìm hiểu về các engine, sử dụng nó để xây dựng trò chơi của bạn, các engine sẽ lo công tác xử lý hậu trường, để bạn chuyên tâm vào nghiên cứu gameplay và nội dung thực tế. Có những engine về phát triển game mà bạn có thể tham khảo thêm như Havok Engine, Unity, Unreal Engine,…
Việc học lập trình bao giờ cũng khó khăn, cho dù đó là học lập trình game hay lập trình web. Tuy nhiên, nếu bạn có đam mê, yêu thích và lòng kiên trì thì chắc chắn có thể học và làm tốt. Qua 3 trang web vừa giới thiệu, bạn có thể bắt đầu tự học lập trình game, các tài nguyên ở đây rất phong phú, nhiều bài viết nội dung dễ hiểu, dễ thực hành được ngay. Hy vọng bạn sẽ có thể tự tay làm nên một game đầu tiên cho mình. Chúc bạn thành công!